“Wat te doen in Friesland,” vraag jij je misschien af? De 10 leukste heeft een tocht langs de leukste steden van Friesland voor je klaarstaan. Oké, we gaan er 11 doen dit keer. Want het wordt wel weer eens tijd voor een “echte” Friese Elfstedentocht. Met alle klimaatveranderingen zal er dat in real life voorlopig wel niet meer van komen. We nemen je mee naar de elf mooiste steden van Friesland. Zo weet je exact waar je naartoe moet mocht de “tocht der tochten” er ooit wel van komen. En anders heb je voor een mooie zomerdag ook een prima uitstapje. Want de Elfstedentocht doe je met de auto in een paar uurtjes. Files hebben ze hier namelijk niet, afgezien van een enkele blokkeerfries die dwars kan liggen…
Laat de Elfstedentocht beginnen!
Leeuwarden
We beginnen onze tocht van bijna 200 kilometer in Ljouwert (Leeuwarden). Deze Friese hoofdstad heeft iets minder dan 100.000 inwoners. “Mensen in Liwadden binne hartstikke gek” al zeggen ze zelf. In de praktijk zul je er weinig last van hebben. Volgens de statistieken zijn ze in Amsterdam veel gekker.
De plekken die je “moet” bezoeken als je in Leeuwarden bent?
- De Oldehove (net de Toren van Pisa, maar dan anders)
- Blokhuispoort (oude gevangenis, Bende van Oss heeft er nog gezeten)
- de Weaze (Lopen vrouwen met weinig kleding) Niet geschikt voor gezinnen
- Fries Museum (ontmoet Grutte Pier en Mata Hari)
Hier ontdek je hoe het is om te wonen in Leeuwarden.
We moeten helaas weer door anders zijn we niet op tijd in Sneek…
Sneek
Snits oftewel Sneek is de volgende halte op onze route. Dit gezellige stadje is in de zomer een waar paradijs voor de watersport liefhebber. Er wonen maar iets van 34.000 mensen, maar tijdens de bekende (beruchte) Sneekweek zijn dit er aardig wat meer. Dit is niet voor niks het grootste evenement op binnenwater van heel Europa.
To do in Sneek:
- De waterpoort (ook te zien op kleding van Gaastra)
- De Sneekweek (moet je gewoon eens meegemaakt hebben)
- Fries Scheepvaartmuseum (de naam zegt het al)
- Weduwe Joustra (echte Friese Beerenburg)
- Modelspoor Museum (als je echt niets te doen hebt)
En we gaan weer snel door….
IJlst
We zijn in Drylst, oftewel IJlst aangekomen. Dit kleine stadje met circa 3000 inwoners ligt prachtig aan het grote water. Je vindt hier 3 kerken, 2 molens en zelfs nog 2 musea. Verder raden we je aan om hier vooral even te genieten van de omgeving, zoek een lekker terrasje, bestel een Berenburgje (de BOB uiteraard niet) en een Frysk Dumpke en maak je klaar voor de rit naar Sloten.
Sloten
We zijn in Sloten beland, oftewel Sleat. Pas wel op dat je niet in DE sloten beland, want dat kan zeker na die Berenburg en Fryske Dumkes. Met 715 inwoners zul je er verder weinig aantreffen. Opvallend en misschien wel een bezoekje waard is de Piksjit club. Wat dat precies inhoud is anders dan de naam doet vermoeden. We hebben hier de uitleg kunnen vinden (in het Frysk).
Stavoren
We komen weer op iets bekender terrein. We zijn in Stavoren oftewel Starum of in het Stadsfries Staveren. Tussen de circa 950 inwoners zul je niet snel verdwalen. Het Vrouwtje van Stavoren komt hier uiteraard vandaan, haar standbeeld is hier te bewonderen. Het verhaal gaat over een rijke koopmansweduwe die ondanks haar gigantische rijkdom, niet tevreden is met haar leven. We gaan het verhaal hier niet verklappen, anders heb je niets meer te ontdekken als je in Stavoren bent.
To do in Stavoren:
- Vrouwtje van Stavoren (kan niet missen)
- De Vuurtoren? (er is verder niet veel)
Dan na het verhaal maar snel weer door naar….
Hindeloopen
Hindeloopen heeft in het Fries meerdere namen. Ze zijn altijd een beetje koppig die Friezen en kunnen dan ook niet zo goed kiezen. Je kunt kiezen uit Hylpen, Hielpen of het altijd gezellige Hynljippen. De 865 inwoners zullen je vast wel begrijpen als je 1 van die kreten slaakt. De stadskern ligt direct aan het IJsselmeer en heeft een grote jachthaven, campings en vakantieparken. Er is dus best veel te doen voor zo’n kleine stad.
To Do in Hindeloopen
- Een leugenbankje (lieg maar raak voor een knaak)
- Schutsluis (zoek de onervaren schippers)
- Haventje
- Visserijmuseum
- Reddingsmuseum KNRM
- Museum Hindeloopen (iets met kunst en cultuur)
- Veel horeca (lekker borrelen)
Wist je dat de (schaats) Elfstedentocht sinds 1909 slechts 15 keer is verreden?
De hel van ’63
De Elfstedentocht is dus officieel als wedstrijd maar 15 keer gehouden sinds 1909. Pas in 1985 werd het voor vrouwen ook mogelijk om mee te doen. De helse tocht van 1963 is uiteindelijk zelfs verfilmd. Bij de start van deze 12e editie vroor het 18 graden, het weer werd slechter en slechter en door sneeuwblindheid was het bijna onmogelijk om nog te zien waar je heen ging. Sneeuw, scheuren in het ijs en wakken waren hierbij het grootste gevaar. De tocht werd uiteindelijk gewonnen door Reinier Paping uit Ommen in een tijd van 10 uur en 59 minuten.
Deze unieke gebeurtenis hebben ze ook verfilmd en op DVD uitgebracht.
Workum
Na deze korte geschiedenisles zijn we in Warkum aangekomen. We zijn hierbij ook meteen weer in de bewoonde wereld met maar liefst een ruime 4000 inwoners. We vinden hier natuurlijk een jachthaven en vooral heel veel water. Rondom dat water gebeurt er vaak van alles, zeker als onervaren schippers door de sluizen proberen te komen. Je kunt er uren naar kijken… Verder is het er niet heel spannend, al kan de strontrace toch een behoorlijk spektakel zijn.
To do in Workum
- Jopie Huisman Museum (schilder)
- Kerkelijke kunst museum (leef je uit)
- Museum Warkums Erfskip (spannend)
- De sluis (Vooral veel leedvermaak)
- De strontrace (ja, je leest het goed)
- Veekeuringsdag (als je van lekkere dieren houdt)
- Visserijdagen (iets met vissen)
Bolsward
We zijn in Boalsert en zien daar circa 10.000 mensen wonen. Het begint er weer wat op te lijken. Het ligt mooi aan de a7 dus het is goed te bereiken. Al mag je daar nu natuurlijk geen 130 meer. Bolsward staat bekend om zijn patriottentijd als we Wikipedia mogen geloven. Het kreeg daardoor in 1782 en 1789 zelfs landelijke aandacht van de pers. Sjah, dan lul je niet meer. Het ging over iets met een schutterij en 2 kapiteins. Afijn, dat verhaal zul je daar vast wel te horen krijgen als je er bent. We willen het niet voor je verpesten.
To do in Bolsward
- de stiekeme stoker (inderdaad, drank)
- Sonnema Berenburg (ook weer die lekkere drank)
- Bierbrouwerij- en whiskeystokerij (nog veel meer drank)
- Heamiel (feest met Hooi)
- Bolletongersdei (stierendonderdag)
- Nachtmarkt (precies wat er staat)
- Simmerwike (zomerweek)
- ParkBOP (feestje in het park)
Harlingen
Harlingen of in het Fries Harns is een behoorlijk actief stadje. Er wordt weinig Fries gesproken, Harlingers hebben daar niet zoveel mee. De Fryske nationale partij heeft er zelfs nog nooit meegedaan met verkiezingen. Ze noemen zichzelf “ouwe seunen” omliggende dorpen noemen de Harlingers vaak “Tobbedansers”. De oorsprong van tobbedansen heeft iets met wol te maken, maar jij kent het uiteraard van “ter land, ter zee en in de lucht“. De eerste aflevering werd hier namelijk opgenomen, vandaar de naam. Van Oorsprong is dit een echte handelsstad en was daardoor meer verbonden met Holland. De veerboten naar Vlieland en Terschelling vertrekken hiervandaan.
Dat zorgt voor veel toeristen én dus ook Horeca gelegenheden. De vele hotels, terrasjes en restaurants houden je hier wel even zoet. Er is strand, je kunt er kitesurfen, het ligt aan de beschermde Waddenzee en het waait er altijd. Willem van Oranje schonk ooit nog wat van zijn zuurverdiende geld om de haven aan te leggen. Geniet er van het prachtige uitzicht over de Waddenzee, bewonder de Waddeneilanden, raadt welke waar ligt en stap weer in de auto. We moeten door naar Franeker…
To do in Harlingen
- Waddeneilanden spotten (is dat Texel?)
- Luisteren naar de Skúmkoppen
- Visserijdagen bezoeken
- Havendagen bezoeken
- Harlingen Terschelling race kijken (met een roeibootje de zee over)
- Tall Ships race (als je geluk hebt)
- (veel) Terrasjes pakken
Franeker
Als het over Franeker gaat, in het Fries Frentsjer, dan zijn we bevooroordeeld. De auteur woont hier en is hier opgegroeid. De slogan van Franeker was vroeger “Franeker heeft het”. Gelukkig is dat inmiddels aangepast, want na al die jaren zijn we er nooit achter gekomen wat Franeker dan “had”. Nu is Frentsjer ‘de ster van de Elfsteden”. Dat zegt ook niet veel, maar het klinkt al iets beter. Franeker heeft de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in toerisme.
Zo zijn er veel aanlegplekken voor boten bijgekomen. Naast water is er natuurlijk het mega beroemde Planetarium van Eise Eisinga. De beste man heeft uit verveling een heel sterrenstelsel nagemaakt in zijn woonkamer. Daarnaast ken je Franeker misschien van het Kaatsen. Een spel wat ook wij nog steeds niet begrijpen, maar vooral de afterparty is erg gezellig 😉
To do in Franeker
- Planetarium bezoeken (iets met beroemde sterren)
- Blik werpen op het oude stadhuis (kan vanaf het planetarium)
- Kaatsen kijken (de PC is mega gezellig) of bezoek het Kaatsmuseum
- Martena Museum (geen idee wat ze daar doen)
- Hapje bij de Poort van Franeker doen (écht goed eten)
Ben je uitgekeken in Franeker en heb je je buik er vol van (met eten)? Dan kunnen we aan de barre tocht naar Dokkum beginnen.
Dokkum
Helemaal in het Noorden van Friesland, bijna aan het einde van de wereld, ligt Dokkum. Ook in het Fries blijft Dokkum gewoon Dokkum. Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Er wonen hier ongeveer 12.000 mensen, dus het voelt niet als het einde van de wereld. Beroemd is hier het verhaal van presentator Sipke Jan Bousema, de blokkeerfriezen en Bonifatius. Minder beroemd is dat Sonnema Berenburg hier begonnen is en later naar Bolsward vertrok.
Het verhaal van Bonifatius kort samengevat: Iets met moord en doodslag en de Bijbel. Eigenlijk staat de bijbel daar vol mee als ik het me goed herinner… We willen verder niet te veel verklappen, dus ben je in Dokkum aangekomen zonder wegblokkades? Dan volgt hier een
To do in Dokkum:
- Verhaal van Bonifatius ontdekken
- Stadswallen bekijken (anders dan die in Amsterdam)
- Dokkumer Lokaaltje zoeken (succes!)
- Oude Sonnema Berenburg fabriek bekijken (even een borreltje)
- Afsluiten met Dokkumer Koffie (niet meer zelf rijden)
Gefeliciteerd, je hebt de Elfstedentocht volbracht. We hopen dat je het leuk hebt gevonden en veel van ons mooie Friesland hebt ontdekt. Mocht je nu aangeschoten zijn van alle Berenburg, Fryske Dumkes en Dokkumer Koffie? Dan zijn er gelukkig genoeg mogelijkheden om te overnachten. Wil je liever wonen in 1 van deze Friese elfsteden? Bekijk dan het actuele woningaanbod bij deze Franeker makelaar.
Winnaars van de Friese Elfstedentocht
Er waren 12 tochten waarbij er 1 winnaar kon worden gekozen. Bij 2 tochten waren er meerdere winnaars. in 1956 kon er helemaal geen winnaar worden aangewezen, omdat de heren gebroederlijk met zijn 5en tegelijk over de lijn kwamen.
- 1909 M. Hoekstra – Rijtijd: 13.50 uur
- 1912 C.C.J. de Koning – Rijtijd: 11.40 uur
- 1917 C.C.J. de Koning – Rijtijd: 9.05 uur
- 1929 K. Leemburg – Rijtijd: 11.09 uur
- 1933 A. de Vries & S. Castelein – Rijtijd: 9.53 uur
- 1940 meerdere winnaars – Rijtijd: 11.30
- 1941 A. Adema – Rijtijd: 9.19
- 1942 S. de Groot – Rijtijd: 8.44
- 1947 J. van der Hoorn – Rijtijd: 10.51
- 1954 j. van den Berg – Rijtijd: 7.35
- 1956 Geen Winnaar aangewezen
- 1963 R. Paping – Rijtijd: 10.59
- 1985 E. van Benthem – Rijtijd: 6.47
- 1986 E. van Benthem – Rijtijd: 6.55
- 1997 H. Angenent – Rijtijd: 6.49
Alternatieve Elfstedentochten
En als Schaatsen dan toch nooit meer gaat lukken zijn er gelukkig nog de alternatieve Elfstedentochten waar je aan mee kunt doen. Je kunt de Elfstedentocht namelijk:
- Fietsen
- Lopen
- Steppen
- Varen
- Suppen
- Roeien
- Zwemmen
- Met de motor
- Met de tractor
Foto’s: Pixabay, Wikipedia, nu.nl, Historiek.net
We wensen je heel veel plezier op deze prachtige Elfstedentocht, hoe je ‘m ook doet. Heb je nog tips voor andere lezers of plaatsen die ze echt eens moeten bezoeken als ze er zijn? Zet ze dan in de reacties hieronder…
Bungalow boeken in Friesland?